Ankara, Soğuk Savaş yıllarının en önemli siyasi merkezlerinden biriydi. Türkiye, Sovyetler Birliği’ne karşı Amerika ile sıkı işbirliği yapıyor, bunun yanında NATO’nun etkin bir üyesi olarak, ABD'nin stratejik operasyonlarının merkezi oluyordu. Bu dönemde, 1957’de kurulan ve 1985’te kapanan Amerikan Ajan Okulu, Türkiye’nin iç ve dış politikasını şekillendiren gizli operasyonların merkezi haline gelmişti. Bu okulun gizemini araştıran gazeteci Ahmet Köprülü, Trojans adlı kitabında bu önemli tarihsel olayı mercek altına alıyor.
Tarihsel Çerçeve: 1957-1985 Yılları
Amerikan Askerî Yardım Heyeti (JUSMMAT) desteğinde kurulan bu okul, özellikle soğuk savaş yıllarında Türkiye ve çevresindeki operasyonları yönetmek üzere eğitimli ajanlar yetiştiriyordu. Okulun öğrencileri, gizlilik içinde görev yapmak üzere seçilen kişilerdi ve bu öğrenciler “Trojans” yani “Truva Atları” olarak adlandırıldılar. Ahmet Köprülü, 1957-1985 yıllarını kapsayan bu dönemi detaylı bir şekilde inceleyerek, okulun ardındaki derin yapıyı açığa çıkarıyor. Köprülü'nün kitabı, yalnızca bir araştırma değil, aynı zamanda Türkiye’nin yakın tarihindeki önemli bir boşluğu dolduruyor.
Okulun Derin Bağlantıları: CENTO ve CIA
TUSLOG ve JUSMMAT bağlantıları ile ABD, Ankara’daki okul aracılığıyla önemli operasyonlar düzenlemişti. CENTO (Orta Doğu Antlaşması Örgütü) ve NATO bağlamında yürütülen operasyonlar, okulda eğitilen ajanlar aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Trojans kitabı, bu ajanların yalnızca askeri değil, siyasi stratejilerde de rol oynadığını belgeliyor. Okulda görev yapan pek çok isim, ilerleyen yıllarda CIA ajansı ve Türk askeri yapılarında etkili görevler üstlendiler. Kitap, bu bağlantıları ayrıntılı bir şekilde belgeliyor.
Tarihi Belgeler ve Tanıklıklarla Derinlemesine Bir Araştırma
Köprülü’nün kitabında yer alan belgeler ve fotoğraflar, bu dönemin bilinmeyen pek çok yönünü açığa çıkarıyor. Ahmet Köprülü’nün bu araştırması, yalnızca bir gazete yazısı değil, gerçek anlamda bir tarih araştırması. Kitapta yer alan çarpıcı belgelerden biri, dönemin ABD Başkanı George W. Bush’un Türkiye’ye ilk ziyaretinin 1978 yılına dayandığını ortaya koyuyor. Bir başka dikkat çeken bulgu ise, CIA ajanı Elisabeth McNeill’in Türkiye’deki operasyonları ve onun aşk acısı nedeniyle Ankara'ya gelişi. Trojans, bu tür şaşırtıcı bulguları ve detaylarıyla dikkat çekiyor.
Gizli Okulun Eğitim Programı ve Öğrencileri
Amerikan Ajan Okulu’nun eğitim programı, Soğuk Savaş yıllarında oldukça stratejik bir öneme sahipti. Okul, CIA ajanları için Türkiye'nin farklı bölgelerinde operasyonlar yürütmek üzere eğitim veriyordu. Amerikan okulunun yönetim kadrosundaki en dikkat çekici isimlerden biri ise Albay KamilHomriş. Türk albay, AHS’den ayrıldıktan sonra Ankara’daki Tapu ve Kadastro Lisesi’nde Fransızca öğretmenliği yapmaya başlamış. Lisedeki öğrenciler arasında dikkat çeken başka bir isim daha yer almış: Abdullah Öcalan.
Türk-Amerikan İlişkilerinin Bilinmeyen Yönleri
‘Trojans’, Ahmet Köprülü'nün sadece bir araştırma değil, aynı zamanda Türkiye'nin yakın tarihinde önemli bir dönemi deşifre eden bir başyapıtıdır. Kitap, 1957-1985 yılları arasındaki gizli Amerikan okulunun yalnızca Türkiye’deki siyasi stratejilere değil, aynı zamanda global Soğuk Savaş politikalarına nasıl yön verdiğini gözler önüne seriyor. Gizlilikle devam eden araştırmalar, bu okulun derin etkilerini bugün de hissettirmeye devam ediyor. Köprülü’nün titiz çalışması, Türkiye ve dünya tarihi adına önemli bir boşluğu dolduruyor.
