Tarihi
Ağcakale, diğer adıyla Engüzek Kalesi, Erzurum'un Uzundere ilçesinde yer alan tarihi bir yapıdır. Kaleye dair kesin yapım tarihi bilinmemekle birlikte, Orta Çağ'da inşa edildiği ve Bizans döneminde kullanıldığı tahmin edilmektedir. Selçuklular ve Osmanlılar döneminde de stratejik bir nokta olarak kullanılmıştır. Konumu itibariyle çevreyi gözetleme ve savunma amacıyla inşa edildiği düşünülmektedir.
Çok iyi korunmuş durumdaki, tipik mimariye sahip küçük kale, Uzundere İlçesi’nin Dikyar Köyü sınırları içerisindedir. Ortaçağda derebeylik şeklinde hüküm süren Türk Beyleri tarafından yaptırıldığı sanılmaktadır. Kalede tarihi şekil ve kitabe bulunmamakta olup, yapının tarihi konusunda kesin bir bilgi mevcut değildir. İç kale surlarının bir kısmı halen ayaktadır. Kalenin küçük kapısı doğu, büyük kapısı güney yönünde yer almaktadır. Kale burçlarının en çok kalenin güney bölümünde bulunması tarihi akınların bu yönden geldiğini düşündürmektedir. Kalenin hakim bir noktasında bir kapı yeri ve düşman gözetleme delikleri mevcuttur. Kalenin düşmandan korunması için yüksek burcun üzerinde taş veya ateş dökmek için balkona benzer bir yer ve delikler mevcuttur. Kalenin tabanında toprak altında kalan ev kalıntıları yer yer görünmektedir. Tek bölmeli hamamı kalenin dışında ve dibindeki dere kenarında toprak boyalı harabe durumundadır. Tapınağı, çok yüksek burçları, iç kale surları, gözetleme kulesi, fırını, hamamı, Tortum Çayı’na inen gizli su yolları ve dolambaçlı sokakları ile görülmeye değer bir yerdir
Turistik Değeri
Ağcakale, tarihi ve mimari yapısıyla dikkat çekerken, doğal güzellikleriyle de ziyaretçilerine görsel bir şölen sunmaktadır. Kale, Uzundere ilçesinde bulunan Tortum Gölü ve Tortum Şelalesi gibi doğal güzelliklerle birlikte turistlerin ilgisini çekmektedir. Yüksek bir noktada yer alması nedeniyle ziyaretçilerine muhteşem bir manzara sunar. Aynı zamanda trekking ve foto safari gibi doğa sporlarına elverişli bir alan olması sebebiyle macera severlerin de uğrak noktalarından biridir.
Efsaneler ve Halk Anlatıları
Ağcakale ile ilgili halk arasında anlatılan pek çok efsane bulunmaktadır. Bunlardan biri, kalenin yapımı esnasında bölge halkının büyük fedakarlıklar gösterdiği ve kaleyi savunmak için canlarını ortaya koydukları yönündedir. Bir diğer anlatıya göre ise, kalede bir zamanlar hazinelerin saklı olduğu ve bu hazinelerin hala bulunamadığı söylenmektedir. Bu tür efsaneler, kaleyi sadece tarihi bir mekan olmaktan çıkarıp mistik bir atmosfere de bürümektedir.
Ulaşım Bilgileri
Ağcakale, Erzurum Şehir merkezine yaklaşık 85 kilometre uzaklıktadır. Uzundere ilçesine ulaşım karayolu ile sağlanmakta olup, Erzurum'dan Uzundere'ye toplu taşıma veya özel araçlarla gidilebilmektedir. Erzurum'dan Uzundere'ye ulaşmak ortalama 1,5 saat süremektedir. Uzundere merkezinden kaleye gitmek için ise belirli bir noktaya kadar araçla ulaşım mümkün olup, geri kalan mesafe yaya olarak kat edilmelidir.
Sonuç
Ağcakale (Engüzek Kalesi), tarihi dokusu, doğal güzellikleri ve turistik potansiyeli ile öne çıkan bir destinasyondur. Erzurum'u ziyaret edenlerin mutlaka görmeleri gereken yerlerden biri olan bu kale, tarih ve doğa severler için unutulmaz bir deneyim sunmaktadır. Ulaşım imkanlarının uygun olması da burayı ziyaret etmeyi daha cazip hale getirmektedir.
