Hasat Sezonu Rekorla Kapanıyor, Türk Somonu Dünya Pazarlarında Göz Kamaştırıyor
Karadeniz’in serin sularında yetiştirilen Türk somonu, 2025 yılı hasat sezonunda da üreticiye ve ihracatçıya bereket getirdi. Özellikle son 6 yılda büyük ivme kazanan sektör, bu yıl da ihracat rekorları kırarken, Türkiye’nin Karadeniz kıyılarında kurulan çiftlikler bölge ekonomisine önemli katkılar sunmaya devam ediyor.
600 Gramdan 3 Kiloya: Doğal Yöntemlerle Besleniyor
Türk somonu, gökkuşağı alabalığının iç sulardaki kafeslerde büyütülmesiyle başlayan ve Aralık-Ocak aylarında Karadeniz’e taşınmasıyla devam eden bir yetiştiricilik sürecinin ürünü. Yaklaşık 600 gram ağırlıktaki balıklar, çapı 50 metreyi bulan ve 25 metre derinliğe sahip deniz kafeslerinde doğal yemlerle beslenerek 2 ila 3 kilogram ağırlığa ulaşıyor.
Hasat edilen balıklar, “livar” adı verilen özel havuz sistemleriyle işleme tesislerine taşınıyor ve burada talebe göre taze, dondurulmuş ya da işlenmiş olarak satışa hazırlanıyor. Özellikle Trabzon, Rize, Giresun, Sinop, Samsun ve Artvin illerindeki üretim tesisleri, bölgeye ciddi bir ekonomik katma değer sağlıyor.
İhracatta 6 Yılda 17 Kat Artış
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, 2024 yılında 497 milyon dolar olan Türk somonu ihracat geliri, son 6 yılda 17 kat artış gösterdi. 2025’in ilk 5 ayında ise 23 bin 307 tonluk ihracatla 159 milyon 940 bin dolarlık gelir elde edildi.
İhracatta en büyük payı 20 bin 200 ton ile Rusya Federasyonu alırken, onu Belarus, Japonya, Vietnam ve ABD izledi. Türk somonu, Kanada gibi yüksek gıda standartlarına sahip ülkelere de ihraç ediliyor.
Kadınların Emeğiyle Yükselen Bir Başarı Hikayesi
Karadeniz Bölgesi’ndeki somon işleme tesislerinde çalışanların yüzde 80’ini kadınlar oluşturuyor. Özellikle hasat sezonlarında tam kapasite çalışan bu tesisler, bölgedeki kadın istihdamını artırarak sosyal kalkınmaya da katkı sunuyor.
Türkiye Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçı Birlikleri Sektör Kurulu Başkanı Sinan Kızıltan, Türk somonunun Norveç somonuna rakip hale geldiğini belirterek, “78 bin tonluk yıllık ihracat kapasitesine ulaştık. Hedefimiz 100 bin ton ve 650 milyon dolar. 3-4 yıl içinde bu rakamı 1 milyar dolara taşımayı amaçlıyoruz,” dedi.
Sıfır Atık, Sıfır İsraf: Çevreci Üretim Modeli
Türk somonu sektörü, sürdürülebilir üretim modeliyle dikkat çekiyor. Üretim sürecinde sıfır atık prensibi uygulanıyor; balık atıkları bile endüstriyel ürünlere dönüştürülüyor. Bu yaklaşım sayesinde çevre dostu bir sistem kurulurken, aynı zamanda ihracat kriterlerine uygunluk sağlanıyor.
Kızıltan, Türk somonunun Omega 3 ve protein açısından zengin olduğunu vurgulayarak, “Norveç somonuna göre daha besleyici ve lezzetli. Üstelik iç piyasada da uygun fiyatlarla satışa sunuluyor. Tüketimin önümüzdeki dönemde daha da artmasını bekliyoruz,” dedi.
200 Bin Ton Hedefi Yakın
Sektör, yıllık üretimi 200 bin ton seviyesine çıkararak dünyada daha da fazla söz sahibi olmayı planlıyor. Karadeniz sahil bandında yeni yatırımlarla desteklenen bu hedef doğrultusunda devletin de çeşitli teşvik ve destekleri bulunuyor.
Trabzon merkezli firmaların öncülük ettiği bu başarı hikâyesi, hem Türkiye’nin ihracatına katkı sunuyor hem de yerel ekonomiyi canlandırıyor. Üretici ve ihracatçılar, Türk somonunun markalaşarak dünya mutfaklarında daha fazla yer alması için çalışmalarını sürdürüyor.
“Karadeniz’in Göz Bebeği”: Yerel İş İnsanlarından Büyük Destek
Su ürünleri sektöründe faaliyet gösteren iş insanı Recep Denizer, 10 farklı ilde hem deniz hem de iç sularda üretim yaptıklarını belirtti. Denizer, “İhracatımızın yüzde 70’ini Rusya’ya yapıyoruz. Son 18 ayda 116 milyon dolarlık somon ihraç ettik. Sektör her geçen yıl güçleniyor,” dedi.
Denizer ayrıca, somon üretiminin Türkiye’nin balık ithalatına olan ihtiyacını büyük ölçüde azalttığını belirtti.
