1864 yılı, Çerkes halkı için tarihsel bir kırılma noktasıydı. Çarlık Rusyası’nın Kafkasya’yı işgal etmesiyle başlayan süreç, 21 Mayıs’ta Kbaada’da son buldu. Bu topraklarda, büyük bir direnişin ardından Çerkesler, sayıca üstün Rus ordusuna karşı yenildi. O günün hatıraları, sadece o dönemde hayatta kalanların değil, tüm Çerkes halkının hafızasına kazındı.
Kızıl Çayır'dan Karanlık Sürgün Yollarına
Kbaada'da yaşanan mağlubiyet, Çerkes halkının kaderini değiştirdi. Onlar, yurtlarını terk ederek Karadeniz kıyılarına indirildi. Binlerce Çerkes, yalnızca yanlarına alabilecekleri eşyalarıyla göç etti. Kadın, yaşlı, çocuk demeden 500 bin insan, zorlu yolculuklarda hayatını kaybetti. Tarihçiler, bu süreci insanlık tarihinin en büyük zorunlu göçlerinden biri olarak kaydediyor.
Göç Yollarında Kaybolan Çerkesler
Sürgün sadece bir göç değil, aynı zamanda büyük bir insani felaketti. Açlık, salgın hastalıklar ve doğal afetler, yolda ölümlere neden oldu. Osmanlı'ya ulaşabilenler için bile zorluklar bitmedi. Çerkesler, yeni yerleştikleri topraklarda kimliklerini korumak için büyük bir direnç gösterdi.
Bugün, 161 Yıl Sonra: Anmalar ve Kültür Mücadelesi
Çerkesler, 161 yıl sonra bile geçmişlerini unutmamaya kararlı. Türkiye başta olmak üzere dünyanın birçok yerinde, sürgünün yıldönümünde yapılan anmalar, bu büyük acının hafızalarda canlı tutulmasını sağlıyor. İstanbul’dan Samsun’a, Kefken açıklarına kadar yapılan etkinlikler, Çerkeslerin atalarına duyduğu saygıyı ve acıyı gösteriyor.
Geleneksel kıyafetler giyilerek yapılan anmalarda, Çerkesler denize karanfil bırakıyor ve “Sürgün Andı”nı okuyorlar. Bu anmalar, sadece bir tarihsel olayı hatırlatmakla kalmıyor, aynı zamanda bugün Çerkes halkının kültürünü yaşatma mücadelesinin bir parçası haline geliyor.
Kültürel Mirası Yaşatma Çabası
Bugün, Çerkes halkı, dilini, kültürünü ve kimliğini korumak için büyük bir çaba sarf ediyor. Türkiye’deki Çerkes dernekleri, eğitim ve kültürel faaliyetlerle halkın tarihsel hafızasını canlı tutmaya çalışıyor. Her geçen yıl, daha fazla genç, ailesinin sürgün geçmişini öğreniyor ve bu büyük trajediyi unutmamaya kararlı.
