Tokat Turizm Tanıtma Derneği (TUDER) tarafından düzenlenen Tokat Yaşayan Miras Festivali’nin ardından yapılan memnuniyet anketi, yerel el sanatkârlarının festival deneyimine dair önemli tespitler ortaya koydu. Mekânsal yetersizlik, mali sorunlar, iletişim eksiklikleri ve yerel yönetimlerle kurulamayan bağ, öne çıkan başlıklar oldu.
Kültürü Yaşatmakta Zorluk Var
Tokat’ın tarihî Sulusokak bölgesinde 2-4 Mayıs 2025 tarihlerinde düzenlenen Tokat Yaşayan Miras Festivali, şehrin kültürel zenginliğini canlandırmayı amaçladı. Tokat Turizm Tanıtma Derneği (TUDER) öncülüğünde yapılan festivalin ardından yerel el sanatkârlarına yönelik memnuniyet anketi, Tokat’ın kültürel üretimle ilgili güçlü yönlerini olduğu kadar, ciddi eksikliklerini de gün yüzüne çıkardı.
TUDER Başkanı Kadir Özbilgin ve Geleneksel El Sanatları Derneği Başkanı Ayşe Darende iş birliğiyle gerçekleştirilen anket, hem nitel hem nicel verilerle analiz edildi. Katılımcılarla yapılan yüz yüze görüşmeler ve anket formları sayesinde elde edilen bilgiler, yerel kültür politikalarının yeniden şekillendirilmesi adına önemli ipuçları sundu.
Mekân, Finansman ve Tanıtım Sorunu İlk Sırada
Festivalin en çarpıcı sonucu, sanatkârların %57,1’inin "uygun olmayan mekânlar"ı en büyük sorun olarak belirtmesi oldu. Bunun yanı sıra katılımcıların %43’ü doğrudan finansal zorluk yaşadığını, %57’si ise bu zorlukları “kısmen” yaşadığını ifade etti.
Dikkat çeken bir diğer sorun ise duyurularla ilgili. Katılımcıların büyük bölümü, festivalin halk tarafından yeterince duyulmadığını ve hedef kitleye ulaşamadıklarını düşünüyor. Bu da hem ziyaretçi sayısını hem de satışları olumsuz etkiliyor.
Sanatkârlar Konuşmak İstiyor Ama Duyulmuyorlar
Katılımcıların %100’ü, bu tür kültürel etkinliklerin valilik, belediyeler, ilgili STK’lar ve sanatkârların birlikte planlaması gerektiği görüşünde birleşiyor. Ancak aynı katılımcıların %57’si, yetkililerin planlama sürecinde kendilerine danışmadığını belirtiyor. Bu da kamu-STK iş birliğinde ciddi bir kopukluk olduğunu gösteriyor.
Ankette "Yerel kültür politikalarının belirlenmesinde söz hakkınız olduğunu düşünüyor musunuz?" sorusuna verilen yanıtlar da bu tabloyu destekliyor:
%57: Söz hakkımız yok
%43: Kısmen söz hakkımız var
%0: Tam söz sahibiyiz
Mali Destek ve Lojistik Beklentisi Yüksek
Ankette yerel yönetimlerden beklentiler de sıralandı. Katılımcıların:
%100’ü mekân tahsisini
%57’si mali yardımı
%72’si ise nakliye ve hamaliye desteğini birinci öncelik olarak görüyor.
Bu veriler, yerel el sanatkârlarının yalnızca üretim değil, aynı zamanda lojistik ve tanıtım açısından da desteğe ihtiyacı olduğunu gösteriyor.
Halk Etkinliklerden Habersiz
Ankete göre Tokat halkının kamu kurumlarının kültürel etkinliklerinden haberdar olup olmadığına ilişkin soruya:
%43 “hiç haberdar değiller”
%57 “kısmen haberdarlar”
cevabını verdi.
Bu da etkinliklerin daha iyi tanıtılması ve duyurulması gerektiğinin açık göstergesi.
Festivale katılan sanatkârlar memun mu?
Ankete göre festivale katılan sanatkârların:
%57’si “kısmen memnun” %43’ü ise “memnun” olduklarını belirtti.
"Memnun değilim" diyen olmaması olumlu bir gösterge olsa da, çoğunluğun yalnızca kısmi memnuniyet bildirmesi, iyileştirme ihtiyacını gözler önüne seriyor.
Kültürel Aktarım ve Kayıtlı Olmayan Sanatkârlar
Raporda, yalnızca Kültür ve Turizm Bakanlığı’na kayıtlı sanatkârların etkinliklere çağrılmasının, kültürel aktarımın önünde engel oluşturduğu da vurgulanıyor. Oysa el sanatları yalnızca ekonomik bir faaliyet değil; aynı zamanda sosyolojik, folklorik ve tarihî bir miras.
Bu mirasın korunması için, kayıtlı olsun ya da olmasın, tüm geleneksel sanatkârların sürece dahil edilmesi gerektiği ifade ediliyor.
“Ortak Akıl, Katılımcı Yönetim” Zorunlu
Festival sonrası hazırlanan analiz, Tokat’taki kültürel etkinliklerin daha katılımcı, şeffaf ve sürdürülebilir biçimde planlanması gerektiğini gösteriyor. Yerel yönetimler, STK’lar ve sanatkârlar arasında kurulacak sağlam diyalog, hem kültürel hafızanın korunmasına hem de ekonomik canlanmaya katkı sağlayacak.
